Łada Niva – 40 lat
ŁADA NIVA – 40 LAT
Gdyby ktoś poprosił nas o wymienienie 10 kultowych, najdłużej produkowanych samochodów to zapewne większość z nas zapomniałby o Ładzie Nivie. A właśnie w tym roku mija 40 lat od rozpoczęcia jej seryjnej produkcji. Jest to auto bardzo ważne dla rozwoju motoryzacji rzekłbym, że wyprzedzające epokę – gdy debiutowała Niva nie znano jeszcze określenia SUV. A przecież takim właśnie autem jest NIVA. Tak, tak to pierwsze na świecie seryjnie produkowane auto osobowe o zwiększonym prześwicie i napędzie na cztery koła. Dopiero w latach osiemdziesiątych pojawił się VW Golf 2 Country.
W dzisiejszych czasach każda szanująca się firma ma w ofercie minimum jeden model SUV-a i jest to spowodowane panującą modą na takie auta. Inaczej było ponad 40 lat temu w Związku Radzieckim kiedy projektowano Nivę. Zapotrzebowanie na auto tego typu zgłosił jeden z ważnych polityków. Zlecono zatem fabrykom samochodów osobowych opracowanie nowego modelu z napędem 4×4, przeznaczonego zarówno do jazdy w terenie jak i podróży po dobrej jakości drogach asfaltowych. Samochód miał być przeznaczony do przewozu czterech żołnierzy.
Pracę podjęto w trzech fabrykach samochodów osobowych. Lekkie samochody o zwiększonym prześwicie zaczęto konstruować w iżewskiej fabryce IŻ, w zakładach AZLK ( Moskwicz) i w VAZ ( Lada). Dwa pierwsze pojazdy nie spodobały się władzom. Zielone światło zapalono dla ŁADY oznaczonej symbolem 2121. Auto posiadało kompaktowe, trzydrzwiowe nadwozie z małymi zwisami z przodu i z tyłu. Takie rozwiązanie sprawiało, że samochód doskonale dawał sobie radę w trudnym terenie. Do budowy nowego modelu początkowo wykorzystano podzespoły z ŁADY 2103, w wersji produkcyjnej zastąpiono je elementami z najnowszego modelu 2106.
W wersji produkcyjnej pod maskę trafił silnik o pojemności 1600cm3 i mocy 80KM. Na zewnątrz zastosowano klamki, tylne lampy, boczne kierunkowskazy i przednie zespolone lampy postojowe oraz kierunkowskazy pochodzące z modelu 2106. Reflektory pochodziły z Łady 2101. We wnętrzu widać było też sporo elementów z Łady „szóstki”. Samochód poruszał się na 16 calowych kołach wyposażonych w opony z bieżnikiem terenowym. Radzieckie ogumienie wytwarzało specyficzny odgłos podczas jazdy dlatego eksportowe Nivy otrzymywały zagraniczne opony.
Pierwsze Nivy opuściły fabrykę w 1976 roku i była to niewielka partia pilotażowa. Za oficjalną datę kiedy rozpoczęto produkcję przyjmuje się rok 1977. Samochód został zaprezentowany na wielu światowych wystawach. Bardzo szybko spotkał się z zainteresowaniem zagranicznych klientów. Na rynku wewnętrznym nie był dostępny dla prywatnych odbiorców – mogły go kupować jedynie na zasadach centralnego rozdzielnictwa państwowe instytucje. Zapotrzebowanie na rynku wewnętrznym na to auto było bardzo duże. Związek Radziecki słynął z dróg o złej nawierzchni, a Niva doskonale dawała sobie radę na bezdrożach.
O ile w ZSSR Niva była sprzedawana w jednej wersji wyposażeniowej o tyle zagraniczni dealerzy udoskonalali terenową Ładę we własnym zakresie. Aby ukryć jej siermiężność montowali poszerzone nadkola, inne zderzaki, atrapy chłodnicy. Często nadwozia ozdabiane były kolorowymi nalepkami lub malowane były na dwa kolory, samochody wyposażano w aluminiowe felgi, wciągarki, orurowanie czy dodatkowe lampy halogenowe oraz w szyber- lub roldachy. Niektórzy importerzy częściowo ucinali dach budując Nivy cabrio.
Dopiero w latach dziewięćdziesiątych, po transformacji, inżynierowie VAZ-a zaczęli modernizować Nivę. Pierwszą rzucającą się w oczy zmianą było obniżenie progu w tylnej ścianie – zmodernizowano pas tylny, zamontowano w systemie pionowym lampy i wydłużono pokrywę bagażnika. Pod maską znalazł się mocniejszy silnik o pojemności 1,7 litra wyposażony w jednopunktowy wtrysk paliwa. Na bazie Nivy zaczęto budować także pochodne wersje nadwoziowe. Najpopularniejsza była wersja 5-o drzwiowa, w mniejszych ilościach powstały trzydrzwiowe wydłużone, pick-up’y, skrzyniowe oraz specjalistyczne przeznaczone dla służb medycznych, policji czy straży pożarnej. Pod maską Nivy cały czas znajdował się modernizowany silnik 1,7 litra.
Producent zdawał sobie sprawę, że terenówka starzeje się i trzeba pomyśleć o następcy. Nowy model opracowano przy współpracy koncernu GM. Auto otrzymało nazwę Niva II. Było też sprzedawane pod marką Chevrolet. Rosjanie jednak woleli starszą generację, której nazwę zmieniono na Łada 4X4 gdyż prawa do nazwy Niva wykupił koncern GM.
Przed kilkoma laty postanowiono zmodernizować terenową Ładę nadając jej nowocześniejszy wygląd i wprowadzając niewielkie zmiany w stylistyce nadwozia. Pojawiły się nowe zderzaki i atrapa chłodnicy, zmiany dotknęły też wnętrze – uporządkowano rozmieszczenie włączników, poprawiono stylizację deski rozdzielczej i tapicerki drzwi. Poprawiono kształt siedzeń. Unowocześniony model otrzymał oznaczenie Łada 4X4 Urban.
Coraz głośniej mówi się jednak o zastąpieniu czteronapędowej Łady nowym modelem, który ma powstać na tych samych podzespołach co Dacia Duster drugiej generacji. Pokrewieństwo z Dacią nie jest przypadkowe. Od kilku lat udziały w AVTO VAZ kupiła grupa Renault. Czy nowy model powtórzy sukces pierwszej generacji? Czy nie straci swego charakteru? Nie wiadomo.
Historia Nivy wydaje mi się bardzo podobna do Mercedesa klasy G, który jest również produkowany od około czterdziestu lat i wszelkie próby jego zastąpienia spełzają na niczym. Producent ogranicza się jedynie do drobnych poprawek stylistycznych i istotnych zmian technicznych powodujących spełnianie norm ekologicznych i dorównywanie parametrom konkurencji.
Warto wspomnieć, że Łada Niva była kiedyś bardzo popularna w Polsce. Głównymi jej użytkownikami byli leśnicy. Do tej pory wspominają te auta i ich zdolności terenowe. Niestety nowsze generacje radzieckiej terenówki były wykonane co raz gorzej. Zmalał ich odporność na korozję i jakość części z których zostały złożone. Ładę 4X4 w różnych wersjach nadwoziowych i wyposażeniowych można nadal kupić w naszym kraju za bardzo rozsądne pieniądze.