Login

Wspomnienia – autobusy ROBUR

Dziewiątego listopada obchodzimy kolejną, tym razem 20-tą, rocznicę obalenia muru berlińskiego. Były to bardzo szczęśliwe chwile dla mieszkańców Niemiec, zwiastujące wiele zmian. Nadchodziło nowe a stare miało być szybko odsunięte w niepamięć. Wraz z połączeniem się Niemiec Wschodnich z Zachodnimi, na początku lat 90-tych, zakończył się pewien etap w dziejach motoryzacji. Swoją produkcję wstrzymywały kolejno fabryki zrzeszone w koncernie IFA. Tym samym zaprzestano wytwarzania samochodów osobowych Trabant, Wartburg, dostawczych Barkasów oraz ciężarówek i autobusów Robur oraz IFA. Po dziś dzień przetrwała tylko jedna marka wschodnioniemieckich producentów – Multikar. Pojazdy wytwarzane w NRD charakteryzowały się dość przestarzałą konstrukcją – wiele z nich konstrukcyjnie pamiętało jeszcze lata 60-te. Liczne modernizacje przeprowadzane w okresie produkcji nie pomogły na tyle, aby auta te poradziły sobie z konkurencyjnymi markami z zachodniej Europy.

Spośród wymienionych producentów na szczególną uwagę zasługuje Robur. Pod tą marką powstało mnóstwo ciekawych prototypów i wiele z nich weszło do seryjnej produkcji. Producent szczycił się bogatą ofertą zabudów i wersji nadwoziowych swoich ciężarówek. Wytwarzano podwozia z napędem 4×2 oraz 4×4. Na nich zabudowywano około 40-tu różnych nadwozi, począwszy od skrzyniowych, furgonów, strażackich, warsztatowych, śmieciarek aż po autobusy.

Robur miał spore tradycje w produkcji lekkich ciężarówek oraz małych autobusów. Już na początku lat 50-tych w produkcji pojawiły się auta tej marki oznaczone jako Robur Garant 30. To właśnie te proste konstrukcje dały początek swojemu następcy, dobrze znanej w Polsce serii LO 2500 oraz LO 3000.

Pierwsze prace nad prototypem autobusu Robur LO 2500 Fr /B18 bazującym na podwoziu i mechanizmach napędowych modelu LO 2500 rozpoczęto w 1957 roku. Do budowy autobusu wykorzystano przednią część kabiny samochodu ciężarowego. Zmianie uległa atrapa chłodnicy oraz przedni zderzak który zaopatrzono w dwie okrągłe lampy halogenowe. Boki nadwozia wyposażono w chromowane listwy ozdobne przebiegające nad wycięciami na koła i pod linią okien. Niezmienione zostały przednie drzwi które zawieszono na tylnym słupku co powodowało otwieranie ich „pod wiatr”. Zastosowano podwyższony dach wyposażony w boczne „świetliki” (szybki przechodzące z boków nadwozia do dachu). Pierwszy prototyp posiadał takie przeszklenie również w przedniej części dachu jak i w tylnej zachodzące aż nad głowy pasażerów ostatniego rzędu siedzeń. Rozwiązanie to choć wyglądało bardzo nowatorsko i elegancko, nie było praktyczne gdyż powodowało nadmierne nagrzewanie kabiny. We wnętrzu pojazdu rozmieszczono 18 indywidualnych siedzeń typu lotniczego. Autobus w tej postaci nie wszedł jednak do seryjnej produkcji.

Próby eksploatacyjne pierwszego prototypu Robura w wersji autobus wykazały konieczność wprowadzenia kilku zmian konstrukcyjnych. W 1962 roku do produkcji seryjnej wszedł Robur LO2500 Fr2M/B18 w wersji benzynowej. W autobusach zastosowano przednią ścianę identyczną z ciężarówkami Robur (prototyp miał inną atrapę chłodnicy).
Z przedniej i tylnej części dachu usunięto świetliki. Autobus względem ciężarówki posiadał inny zderzak w którym zamontowano prostokątne lampy halogenowe. Pewne zmiany zaistniały również we wnętrzu. W miejsce lotniczych siedzeń pojawiły się prostsze profilowane siedziska z krótkimi oparciami. Wóz wyposażany był w 4-o cylindrowy, 70 konny silnik benzynowy o pojemności skokowej 3346 cm3. Autobus w tej postaci produkowany był do 1964 roku.

Eksploatacja autobusów na bazie Robura dowiodła, iż możliwości przewozowe pojazdu są zbyt małe. Użytkownicy wyrazili zainteresowanie autobusem posiadającym możliwość przewożenia 21 pasażerów. I tak powstały wytwarzane w latach 1964 -1967 modele LO2500Fr2MB21 oraz LD2500Fr2M/B21. Oba modele nowej serii różnią się silnikami. Seria LO to jednostki benzynowe zaś LD to diesle. Modele FR2 posiadają zwiększony zwis tylny, który pozwolił na umieszczenie po obu stronach dodatkowego rzędu siedzeń. Ponadto zmieniono sposób otwierania drzwi przednich. Zarówno drzwi kierowcy i pasażera przedniego siedzenia zawieszone są na przednim słupku. Delikatne zmiany poczyniono w stylizacji przedniego zderzaka oraz zmieniono umiejscowienie przednich kierunkowskazów. W roku 1965 wykonano autobusy z myślą o eksporcie do państw z ruchem lewostronnym. Warianty eksportowe oznaczono symbolem LO 2500Fr3M/B29 oraz LO2500RFr3M/B29.

Wraz z wprowadzaniem zmian technicznych i stylistycznych w ciężarówkach ROBUR – modernizowano autobusy. W 1967 roku zmianie uległa czołowa ściana. Wprowadzono bardziej surową stylizację atrapy chłodnicy. Nowy model oznaczono symbolem LO / LD 2501 Fr2M/B21. Ten model wytwarzano w latach 1967 -1973 gdy pojawił się ROBUR LD3000Fr2 M/B21 napędzany 75 konnym silnikiem diesla. Autobus w tej formie wytwarzany był do 1985 roku. W naszym kraju bardzo często znajdował zastosowanie w Telewizji Polskiej, Orbisie oraz innych biurach turystycznych, jak również w przedsiębiorstwach państwowych jako autobus zakładowy (pamiętne, grupowe wyjazdy na grzyby).

Producent próbował zastąpić przestarzałe Robury nowszymi konstrukcjami bazującymi oczywiście na prototypach samochodów ciężarowych. Tak powstała seria O 611 i D609. Niestety nowe nadwozia o kanciastej stylizacji nigdy nie weszły do produkcji.

Ciekawe jak dziś wyglądałby Robur gdyby nie upadek muru berlińskiego? Czy producent wygrałby walkę z konkurencją? Jakie modernizacje by nastąpiły? Jaki byłby profil produkcyjny fabryki? Możemy mnożyć pytania. Jedno jest pewne – marka Robur już nie istnieje, ale w pamięci miłośników motoryzacji jest zawsze żywa.

                                                                                Marek Kuc

Autor serdecznie dziękuję za udostępnienie pojazdu oraz materiałów zdjęciowych właścicielowi Robura – Jackowi Kowalewiczowi, kolekcjonerowi pojazdów zabytkowych z Białegostoku.